Historia rodziny Ślebarskich

Pochodzenie nazwiska Ślebarski:

Ślebarski, Szlebarski, Szlembarski, Slembarski i Slemboski pochodzą od nazwy miejscowej Szlembark, która z tej racji, że jest nazwą pochodzenia niemieckiego, w różny sposób była do języka polskiego przyswajana, w różny sposób wymawiana i zapisywana.

Nazwa miejscowa nadana przez kolonistów niemieckich w dialekcie wschodnio-środkowo-niemieckim *Slēmbarg z środkowo-wysoko-niemieckiego Slēhenbërc (: śwn. slēhe ‘tarnina’ i śwn. bërc ‘góra’) została zapożyczona do języka polskiego w formie Szlembark, gwarowe Ślebork, Ślebark.

Najstarsze zapisy historyczne nazwy miejscowej to: Slachimberg r. 1400, de Slebark 1487, Sląbark 1536, Szlembark 1890.
Nagłosowa grupa sl mogła być przejmowana do języka polskiego w postaci szl lub śl, por. szlachta // ślachta. Śwn. emb miało w polskim postaci oboczne emb, ęb lub ąb lub eb: Szlembark > Szlębark // Szląbark // Ślebark.
Nazwisko Ślebarski jest utworzone regularnie od nazwy miejscowej w postaci Ślebark za pomocą przyrostka -ski. Było pierwotnie określeniem odmiejscowym, oznaczało mieszkańca Szlembarku (Ślebarku). Możliwe były zrazu różne postaci wymowy i pisowni, z czasem nazwisko uległo standaryzacji, gdy zostało objęte urzędowymi przepisami.
Z gwarowym wyrazem Śleboda omawiane nazwisko nie ma związku.

Opracowała:
 prof. dr hab. Maria Malec 
Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie
27.02.1998 roku


Nazwisko Ślebarski (drzewo rodu) nosi obecnie 13 osób (dane z 2010), w tym 12 mieszka w Polsce a jeden Ślebarski w Wielkiej Brytanii (St.Andrews, Szkocja).
Do początku XIX wieku rodzina mieszkała na Podhalu w Szlembarku, małej wiosce koło Nowego Targu. Część rodziny mieszkała również w sąsiedniej wiosce Harklowa. Nazwisko wywodzi się od nazwy wioski Szlembark.
Pod koniec XIX w. pierwotne brzmienie nazwiska Ślebarski - powiązane z gwarową nazwą wioski Szlembark (Ślebark)- przechodziło w  inną formę: Ślebarski, Szlembarski, Szlebarski lub Slemboski (w USA). W księgach parafialnych we wsi Harklowa często ta sama osoba figuruje przy różnych okazjach (chrzest, ślub, pogrzeb) w 3 odmianach tego nazwiska. Od początku XX w. z pierwotnej nazwy Ślebarski ustaliły się trzy nazwiska: Ślebarski, Szlembarski i Ślembarski, używane do dziś. Obecnie w Polsce jest około 220-tu Szlembarskich, 12-tu Ślebarskich i pięciu Ślembarskich (dane z 2010). Szlembarscy stanowiący najliczniejszą reprezentację rodziny mieszkają głównie na Podhalu.
Rodzina licznie emigrowała do USA, gdzie obecnie mieszka 7 rodzin Szlembarskich, kilkoro Szlebarskich, oraz 10 rodzin Slembarskich,
Rodzinę znam dobrze od początku 1700r. Byli to ludzie odważni, również znaczący. Świadczą o tym m.in. nazwiska rodziców chrzestnych, którzy nosili dzieci Ślebarskich do chrztu. Są to m. in. Potocki, Wielogłowski, Radecka, Dembińska (drzewo rodu).
Ślebarscy pełnili odpowiedzialne urzędy, brali udział w wojnie napoleońskiej, w I i II wojnie światowej.
Rodzinę Ślebarskich sprowadził do Oświęcimia ksiądz kanonik Michał Ślebarski, który tu właśnie otrzymał pierwszą posadę: najpierw księdza wikariusza, a od 1823r. proboszcza.
W XIX w. rodzina Ślebarskich była bardzo zamożna i zajmowała się w Oświęcimiu głównie kupiectwem. Konstanty był radnym miasta Oświęcim do 1868r. Radnym miasta Oświęcim był również jego syn Michał
Na początku XIX w. ks. kanonik Michał Ślebarski wybudował dla rodziny okazały dom w rynku miasta, który do dziś znany jest jako dom Ślebarskich. Ks. Michał jest również fundatorem kościoła parafialnego we Włosienicy koło Oświęcimia.
W I-szej połowie XIX w. rodzina Ślebarskich posiadała znaczny majątek ziemski w okolicy miasta i karczmę Wywalichę, która była zarazem zajazdem pocztowym.
Na cmentarzu parafialnym w Oświęcimiu rodzina w akcie fundacyjnym wybudowała kaplicę, w której do dziś odprawiane są nabożeństwa żałobne. Pod tą kaplicą pochowano część rodziny, również tam pochowany jest ks. kanonik Michał Ślebarski.
Pod koniec XIX w. sprzedano dom Ślebarskich oraz pozostały majątek. Aleksander wykupił ziemię w Brzeszczach k. Oświęcimia i dom w którym założył sklep. W Brzeszczach do dziś mieszka 4 Ślebarskich (dane z 2010) oraz dalsza rodzina.